Đừng để cảm xúc làm chủ bản năng đầu tư của bạn, nhưng làm chủ cảm xúc khi tham gia thị trường chứng khoán như thế nào? Cùng chuyên gia Tạp Chí Trading tìm hiểu chi tiết bài viết sau đây.
Cảm xúc là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi người. Chúng ta vui mừng khi thị trường tăng điểm, lo lắng khi thị trường giảm và đôi khi còn cảm thấy tức giận khi mất tiền. Tuy nhiên, liệu bạn đã bao giờ tự hỏi rằng, những cảm xúc ấy có đang chi phối quá nhiều vào những quyết định đầu tư của mình hay chưa?
Cảm xúc và quyết định đầu tư: Một mối quan hệ đầy rủi ro
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao những nhà đầu tư giàu kinh nghiệm cũng có thể mắc phải những sai lầm ngớ ngẩn? Câu trả lời nằm ở chính những cảm xúc của họ. Ông Nguyễn Minh Khôi – Chuyên gia phân tích tài chính tại chuyên trang tài chính Tạp Chí Trading cho biết, thị trường tài chính như một chiếc tàu lượn siêu tốc, luôn đưa nhà đầu tư trải nghiệm những cung bậc cảm xúc khác nhau. Khi thị trường lên cao, niềm hưng phấn và tham vọng làm chủ, thôi thúc ta lao vào những phi vụ đầu tư mạo hiểm. Ngược lại, khi thị trường lao dốc, nỗi sợ hãi và lo lắng như những chiếc bóng đen, ám ảnh ta và khiến ta muốn rút lui.
Tham lam và sợ hãi là hai cảm xúc chi phối nhiều nhất đến quyết định đầu tư của người tham gia. Khi thị trường lên cao, lòng tham như ngọn lửa bùng cháy, thôi thúc ta mua vào những cổ phiếu đang “nóng” mà quên đi những rủi ro tiềm ẩn. Ngược lại, khi thị trường đi xuống, nỗi sợ hãi như một tảng đá đè nặng lên tâm lý, khiến ta bán tháo tài sản ngay cả khi cơ hội vẫn còn.
Thị trường tài chính không phải là nơi cho những cảm xúc lên ngôi, mà là nơi đòi hỏi sự tỉnh táo, phân tích kỹ lưỡng và kỷ luật cao.
Vì sao cảm xúc lại dễ dàng chi phối quyết định đầu tư?
Tại sao cảm xúc lại dễ dàng trở thành kẻ thù số một của nhà đầu tư? “Đó là bởi vì cứ như một phản xạ tự nhiên, khi đối diện với nguy cơ mất mát, con người ta thường có xu hướng tìm cách bảo vệ bản thân. Trong đầu tư, nỗi sợ hãi mất tiền chính là kẻ kích hoạt bản năng này, khiến chúng ta đưa ra những quyết định thiếu lý trí”, ông Khôi chia sẻ thêm.
Thêm nữa, tâm lý đám đông như một làn sóng mạnh mẽ cuốn phăng sự phán đoán của mỗi cá nhân. Khi thấy người khác đổ xô vào một cổ phiếu, chúng ta dễ bị cuốn theo, quên mất rằng “đám đông đôi khi cũng sai”.
Mặt khác, những vết sẹo tâm lý từ những thất bại trong quá khứ như những bóng ma ám ảnh, khiến chúng ta hoặc quá thận trọng, hoặc quá liều lĩnh trong các quyết định đầu tư tiếp theo. Thật không dễ để vượt qua những tác động tâm lý này, nhưng nếu không làm chủ được cảm xúc, chúng ta sẽ mãi là những “con bạc” trên thị trường, chứ không phải những nhà đầu tư thông minh.
Hậu quả của việc để cảm xúc chi phối quyết định đầu tư
Chuyên gia của Tạp Chí Trading chia sẻ thêm: “Để cảm xúc chi phối quyết định đầu tư giống như việc lái tàu trên biển động trong đêm tối. Những quyết định cảm tính, nhất thời dễ dẫn đến việc mua vào đỉnh sóng, bán ra đáy vực, gây ra những tổn thất tài chính đáng kể”.
Không chỉ vậy, nỗi sợ hãi và lòng tham còn khiến nhà đầu tư bỏ lỡ những cơ hội sinh lời hấp dẫn, đồng thời gây ra những tổn thương về mặt tâm lý. Căng thẳng, lo âu và mất ngủ là những hệ lụy thường thấy khi chúng ta để cảm xúc làm chủ bản năng đầu tư.
Làm thế nào để kiểm soát cảm xúc và đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt?
Warren Buffett là một trong những nhà đầu tư thành công nhất thế giới, từng chia sẻ rằng ông luôn giữ một danh sách những điều mình sợ hãi và cố gắng tránh chúng. Điều này giúp ông tập trung vào những cơ hội đầu tư tốt và tránh những rủi ro không đáng có.
Để trở thành một nhà đầu tư thông thái, việc kiểm soát cảm xúc là điều vô cùng quan trọng. Thay vì để cảm xúc dẫn lối, hãy xây dựng một kế hoạch đầu tư chi tiết, phân tích kỹ lưỡng các yếu tố liên quan và đa dạng hóa danh mục đầu tư. Khi thị trường biến động mạnh, hãy tạm dừng và tìm cách giữ bình tĩnh. Nếu cần, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia.
Đầu tư là một hành trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên nhẫn, kỷ luật và sự tỉnh táo. Việc để cảm xúc chi phối quyết định đầu tư là một sai lầm mà rất nhiều nhà đầu tư mắc phải. Bằng cách hiểu rõ về bản thân, xây dựng kế hoạch đầu tư khoa học và kiểm soát cảm xúc hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể trở thành một nhà đầu tư thành công.
