Trong phiên giao dịch ngày 27 tháng 10, giá dầu tăng hơn 1 đô la khi có báo cáo rằng quân đội Mỹ tấn công các mục tiêu của Iran ở Syria làm dấy lên lo ngại về việc xung đột Israel-Hamas căng thẳng hơn. Bối cảnh này có thể ảnh hưởng đến nguồn cung tại khu vực sản xuất dầu trọng điểm ở Trung Đông.
Dầu thô Brent kỳ hạn tháng 12 tăng 1,32 USD, tương đương 1,5%, lên 89,25 USD/thùng vào lúc 13h38 giờ Việt Nam. Dầu WTI của Mỹ giao tháng 12 đã tăng 1,29 USD, cũng 1,6%, lên 84,50 USD một thùng.
Lầu Năm Góc cho biết hôm thứ Năm rằng cuộc tấn công vào hai cơ sở ở miền đông Syria được Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran và các nhóm mà lực lượng này hậu thuẫn sử dụng là để đáp trả các cuộc tấn công gần đây nhằm vào quân đội Mỹ ở Iraq và Syria. Những cuộc tấn công đó đã gia tăng kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột Israel-Hamas vào ngày 7 tháng 10.
Mặc dù cuộc tấn công không ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung, nhưng nó làm tăng lo ngại rằng cuộc xung đột ở Dải Gaza giữa Israel, được Mỹ hậu thuẫn và Hamas có thể lan rộng và làm gián đoạn nguồn cung từ nhà sản xuất dầu thô lớn Iran, vốn ủng hộ Hamas. Một cuộc chiến tranh rộng hơn cũng có thể ảnh hưởng đến các chuyến hàng từ Ả Rập Xê Út, nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới và các nhà sản xuất lớn khác ở vùng Vịnh.
Cả dầu Brent và WTI đều đang trên đà ghi nhận mức giảm hàng tuần đầu tiên sau ba tuần do lợi thế địa chính trị được xây dựng dựa trên những lo ngại này đã giảm xuống do không có sự gián đoạn nguồn cung dầu bên ngoài khu vực xung đột.
Lực lượng Israel đã thực hiện cuộc tấn công trên bộ lớn nhất vào Gaza trong cuộc chiến kéo dài 20 ngày với Hamas chỉ sau một đêm, tạo ra nhiều biến động trên thị trường.
Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho biết quân đội Israel vẫn đang chuẩn bị cho một cuộc xâm lược toàn diện trên bộ, trong khi Mỹ và các nước khác kêu gọi Israel trì hoãn vì lo ngại điều này có thể gây ra xung đột trên các mặt trận khác ở Trung Đông.
Nhà phân tích Helima Croft của RBC Capital cho biết “Tình hình hiện nay vẫn cực kỳ khó khăn ngay cả đối với những người theo dõi khu vực hiểu biết nhất trong việc đưa ra nhận định có sức thuyết phục cao về quỹ đạo của cuộc khủng hoảng hiện tại vì các ranh giới có thể thu hút nhiều người chơi hơn vào chiến trường phần lớn vẫn không thể nhận ra.”
Các nhà phân tích của Goldman Sachs đã giữ nguyên dự báo giá dầu thô Brent trong quý đầu năm 2024 ở mức 95 USD/thùng nhưng nói thêm rằng xuất khẩu của Iran thấp hơn có thể khiến giá cơ bản tăng 5%.
Họ cho biết trong một ghi chú rằng giá có thể tăng 20% trong kịch bản ít có khả năng xảy ra hơn là gián đoạn thương mại qua eo biển Hormuz, nơi 17% sản lượng dầu toàn cầu đi qua.
Các nhà phân tích cho biết, việc cắt giảm nguồn cung tự nguyện của Ả Rập Xê Út và Nga, sẽ được thực hiện cho đến cuối năm nay, đang thắt chặt thị trường trên toàn cầu và hỗ trợ giá cả.
Một vấn đề đáng chú ý khác trên thị trường năng lượng là sự phụ thuộc của Nhật Bản vào năng lượng Trung Đông lớn đến mức nào.
Cuộc xung đột giữa Israel và nhóm Hồi giáo Palestine Hamas đã làm dấy lên mối lo ngại mới ở Nhật Bản, quốc gia nghèo năng lượng về sự phụ thuộc nặng nề vào dầu khí ở Trung Đông, và đồng minh của Mỹ đã bày tỏ tâm lý thận trọng trong vấn đề này.
Sau đây là những yếu tố cho thấy sự phục thuộc của Nhật Bản vào nguồn năng lượng của Trung Đông.
Nhật Bản, nước mua dầu lớn thứ tư thế giới, nhập khẩu 95% dầu thô từ Trung Đông, mức độ tập trung tăng mạnh trong những thập kỷ gần đây và là duy nhất trong số các nước nhập khẩu dầu lớn.
Trong số 2,75 triệu thùng dầu mỗi ngày (bpd) Nhật Bản nhập khẩu trong tháng 8, Ả Rập Saudi (1,14 triệu thùng/ngày) và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (1,12 triệu thùng/ngày) là những nhà cung cấp lớn nhất, trong đó Kuwait chiếm 200.000 thùng/ngày.
Mỹ là nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới nhưng chỉ là nhà cung cấp nhỏ cho Nhật Bản, giao 42.000 thùng/ngày trong tháng 8.
Vào thời điểm lệnh cấm vận dầu mỏ của Ả Rập năm 1973, Nhật Bản nhập khẩu 77% lượng dầu từ các nước vùng Vịnh. Sự kiện đó đã gây ra lạm phát trong nước và làm hạn chế quá trình sản xuất hàng hóa.
Sự phụ thuộc vào dầu thô Trung Đông tăng lên sau khi các nhà máy lọc dầu chủ chốt của Nhật Bản ngừng nhập khẩu dầu của Nga ngay sau khi Moscow xâm chiếm Ukraine vào tháng 2 năm ngoái, mặc dù một số nhà máy lọc dầu vẫn nhập khẩu dầu của Nga không liên tục cho đến tháng 2 năm nay.
Trước chiến tranh Ukraine, Nhật Bản đã nhập khẩu khoảng 100.000 thùng/ngày từ Nga – tương đương 4% nhu cầu của nước này.
Nhật Bản là nước nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc, được sử dụng để sản xuất điện và cung cấp khí đốt cho thành phố, đồng thời danh mục cung ứng của nước này cân bằng hơn.
Khoảng 40% trong số 5,7 triệu tấn LNG được Nhật Bản nhập khẩu trong tháng 8 đến từ Australia, trong khi 12% đến từ ba quốc gia – Qatar, Oman và UAE.
